روانشناسی رنگها

در سال ۱۶۶۶، اسحاق نیوتن، دانشمند نامدار انگلیسی، کشف کرد که چنانچه نور خالص سفید از یک منشور عبور داده شود، به رنگ‌های قابل رؤیت تجزیه می‌شود. نیوتن همچنین کشف کرد که هر رنگ از یک طول موج منحصر به فرد تشکیل شده و قابل تجزیه به رنگ‌های دیگر نیست.
بسیاری از افراد از تاثیر رنگ ها بر افکار، احساسات و رفتارهای زندگی روزمره شان آگاه نیستند. بدون شک رنگ ها بر انتخاب و خرید لباس، لوازم خانه، ماشین و… اثر دارند. روانشناسی رنگ هر روز در اطراف ما مورد استفاده قرار می گیرد و نقش مهمی در واکنش ما به محیط دارد. نکته ی جالب توجه این است که رنگ مورد علاقه ی افراد، بیانگر خصوصیات روانی و رفتاری آنهاست.
با وجودی که اثر رنگ‌ها تا حدودی ذهنی است و در مورد اشخاص مختلف فرق می‌کند امّا برخی از تاثیرات رنگ‌ها دارای معنی یگانه‌ای در سراسر جهان هستند. رنگ‌هایی که در طیف رنگ‌ها در ناحیه قرمز قرار دارند به عنوان رنگ‌های گرم شناخته می‌شوند که این دامنه‌اش از احساسات گرم و صمیمانه تا احساس خشم و عصبانیت متغیر است.
رنگ‌هایی که در ناحیه آبی طیف قرار دارند، رنگ‌های سرد نامیده می‌شوند و شامل آبی، ارغوانی و سبز هستند. این رنگ‌ها معمولاً آرامش بخشند امّا گاهی نیز ممکن است احساس غمگینی و بی‌تفاوتی را به ذهن آورند.
روانشناسی رنگها به عنوان روش درمان
در برخی از فرهنگ‌های قدیمی، از جمله مصری‌ها و چینی‌ها، از رنگ‌ها برای درمان استفاده می‌شده است. این کار که گاهی به آن نور درمانی یا رنگ شناسی نیز گفته می‌شود هنوز هم به عنوان روش درمان جایگزین مورد استفاده قرار می‌گیرد.

１- روان‌شناسی رنگ سیاه
سیاه به جای اینکه یک رنگ باشد، حالتی از “بی نوری” است. سیاه و سفید نماد جدایی و اعتبار است. سیاه تمام نورها در طیف رنگ‌ها را جذب می‌کند. معمولاً به عنوان نماد ترس یا شیطان مورد استفاده قرار می‌گیرد. امّا به عنوان نشانگر قدرت نیز شناخته می‌شود. از رنگ سیاه برای نشان دادن شخصیت‌های خطرناک مثل دراکولا و یا جادوگران استفاده می‌شود.رنگ سیاه در بسیاری از فرهنگ‌ها برای مراسم سوگواری مورد استفاده قرار می‌گیرد. این رنگ همچنین نشانگر غمگینی، جذابیت جنسی و رسمی بودن است. رنگ سیاه معمولاً به دلیل لاغر نشان دادن در نمایش‌های مد مورد استفاده قرار می‌گیرد. در مصر قدیم، رنگ سیاه نشانگر زندگی و تولّد دوباره بود.
استفاده در فضای داخلی:
هنگامی که سیاه را در تمام دیوارها و سقف استفائه می کنید، تمایل به ایجاد یک احساس غم انگیز دارد. زیرا تممام نور هایی که دریافت میکند را جذب می کند. با استفاده درست از این رنگ می‌توانید هنر عمق و ظرافت را در طراحی خود به رخ بکشید. مشکی و طلایی جز رنگ‌هایی محسوب می‌شود که لوکس بودن را به دیگران گوشزد می‌کنند، اما ترکیب و تنظیم این دو رنگ و نحوه به کار گیری آن کاری بسیار دشوار است. نقش این رنگ در دکوراسیون داخلی غم و جذبه است

2- رنگ قرمز
رنگ قرمز رنگ شور و شوق است. تاثیر این رنگ در افزایش هوشیاری، جذب توجه، فعال شدن، مغز تحریک، هیجان، شجاعت و قدرت می باشد.
رنگ قرمز را به زرق و برق، قدرت، گرما، حساسیت، ادعا، خشم و بی قراری مرتبط می کند، قرمز موجب تشدید ضربان قلب و تنفس می شود.
همچنین حس بویایی و اشتها را افزایش می دهد. به همین دلیل است که بسیاری از علامت های تجاری در بخش مواد غذایی در سراسر جهان رنگ قرمز می باشد. کوکا کولا، نستل، KFC، وندی، آربی و مک دونالد، برخی از معروف ترین نمونه ها هستند که به دلیل اثر فیزیولوژیکی آن، اقلامی که مورد استفاده نوجوانان هستند را نیز در لوگوی خود قرمز استفاده می کنند. امواج قرمز نه تنها قلب، سیستم گردش خون و غدد فوقانی را تحریک می کنند، بلکه باعث افزایش استقامت و نیروی حیاتی می شوند.
استفاده در فضای داخلی:
قرمز، زمانی که در فضای داخل استفاده می شود، می تواند موجب هیجان و تأثیر منفی نسبت به زمان شود و منجر به اختلال در خواب شود. بنابراین استفاده در مکان هایی مانند اتاق خواب اصلا مناسب نیست و به هیچ عنوان توصییه نمی شود.
از سوی دیگر، قرمز همراه باحس گرما می باشد، نشانگر عشق حرارت و صمیمیت است و به وجود آورنده شور و هیجان می باشد. قرمز دارای اثر هشدار دهنده است. به این ترتیب، منطقی است از رنگ قرمز در جاهایی از فضای داخلی استفاده کنید، که نیاز به بر انگیختن حس و توجه باشد. بنابراین، این توضیح نشان می دهد که چرا کازینو ها و باشگاه های شبانه معمولا از این رنگ استفاده می کنند.

3 – رنگ زرد
از آن به عنوان آفتابی و شادمانی تفسیر می شود، که نشان میدهد که زرد شادترین رنگ در طیف است. زرد رنگ خلاقیت است علاوه بر آن زرد با شادی، تحریک عقلانی، خوش بینی و ترس مرتبط است. رنگ طلا (زرد) نشانه ی قدرت، ثروت و ایده آلیسم است. زرد، در میان رنگ ها، تنها رنگی است که قدرت عضلات را افزایش می دهد. امواج نور زرد به عنوان محرک های مغز و سیستم عصبی عمل می کنند، باعث هوشیاری عقلانی می شوند و اعصاب را در عضلات فعال می کنند.
استفاده در فضای داخلی:
این رنگ توسط مجموعه‌ها برای تأثیرگذاری روی اذهان عمومی به کار گرفته می‌شود. اگر افراد می‌دانستند که یک فضایی که با رنگ زرد پوشیده شده باشد فضایی شاد و دوستانه را به وجود خواهد آورد، مطمئناً نگاه دیگری به این رنگ فراموش شده خواهند داشت. استفاده افراطی از این رنگ توصیه نمی‌شود. رنگ زرد به دلیل مقدار زیاد نوری که منعکس می‌کند، بیشتر از بقیه رنگ‌ها چشم را خسته می‌کند. استفاده از رنگ زرد برای پس زمینه کاغذ یا نمایشگر کامپیوتر می‌تواند باعث چشم درد یا در حالت‌های خاص از دست دادن بینایی گردد. با وجودی که رنگ زرد به عنوان یک رنگ شاد شناخته می‌شود اما بیشتر مردم در اتاق‌های زرد رنگ، هیجانشان را از دست می‌دهند و بچه ها نیز در اتاق‌های زرد رنگ بیشتر گریه می‌کنند.

4 – رنگ سبز
سبز به هماهنگی، آرامش، صلح، سکوت، صداقت، رضایت و سخاوت اشاره می کند.سبز با سکوت، بهره وری، زندگی، رشد، طبیعت، خرد و اعتقاد همراه است. سبز عمدتا با طبیعت، زندگی، سلامت، جوانان، بهار، امید و آرزو همراه است. سبز رنگ مورد علاقه ی افرادی است که هوشمند، اجتماعی، خوش صحبت و علاقه مند به غذا هستند. امواج سبز سبب تنظیم قلب و سیستم گردش خون، کمک به آرام سازی و درمان بیماری هایی مانند تب یونجه و مشکلات کبدی می شود.

استفاده در فضای داخلی:
سبز، رنگی که از طبیعت الهام گرفته و سرشار از بکر بودن است. نقش این رنگ در دکوراسیون داخلی طروات و تازگی است. دکوراسیون داخلی وقتی به سبز ختم می‌شود امید را به زندگی، موفقیت را به کار و رشد را در توانایی‌ها همراه خواهد کرد. یکی از ویژگی های رنگ سبز تطبیق سریع و هماهنگی بالا با سایر رنگ‌ها است. به نظر می‌رسد این رنگ به همراه سفید بهترین رنگ برای فضاهایی چون اتاق پذیرایی، اتاق خواب و یا محل کار است که می‌توان آن را به کار گرفت.

5 – رنگ آبی
آبی همراه با آرامش، امید، اعتقاد، انعطاف پذیری، ایمان و پذیرش است. آبی تیره به جدی بودن و تفکر گسترده مرتبط است. آبی بیشتر با هماهنگی، وفاداری، اعتماد، فاصله، ابدیت، تخیل، سردی و گاهی ناراحتی همراه است. آبی رنگی آرامش بخش است. امواج نور آبی بر روی غده های تیروئید و گلو تاثیر می گذارند و باعث می شوند که فشار خونریزی کمتری داشته باشند. آبی عمیق باعث کاهش درد می شود. از سوی دیگر، سبز آبی کمرنگ، عفونت را کاهش می دهد، شکستگی عصبی را مختل می کند و ضعف های سیستم ایمنی را تنظیم می کند. هپاتیت مشاهده شده در زایمان زودرس نیز با قرار گرفتن در معرض نور آبی درمان می شود.
استفاده در فضای داخلی:
رنگ آبی یکی از رنگ‌های مهم در طراحی داخلی دکوراسیون و تئوری رنگ‌ها است که عمیقاً بر روی ذهن انسان اثر می‌گذارد. به همین دلیل است که آبی را جزء بهترین رنگ‌ها برای اتاق خواب می‌دانند. این رنگ که در خود آرامش و صلح طلبی را به دنبال دارد یک شروع احساسی برای تغییر دکور در خانه است و آرامش بخش بودن را در مقیاس بالایی با خود وارد می‌کند. سردی و سکون این رنگ در فضای حمام یا سرویس بهداشتی رنگی شایسته بوده و از نظر بالا بردن کیفیت بهداشتی محیط نیز اثر مثبتی به همراه دارد. برای تکمیل این رنگ بهتر است از رنگ سفید و زرد کمک بخواهید تا نگرانی بابت تکامل رنگ‌ها در فضای خانه نداشته باشید. مراقب باشید استفاده افراطی و بیش از حد از رنگ آبی اثرات سویی بر ذهن شما خواهد داشت که افسردگی یکی از این عوارض خواهد بود. نقش این رنگ در دکوراسیون داخلی صلح طلبی است.

6-رنگ قهوه ای
رنگ قهوه‌ای، رنگی طبیعی است که حس گرما، محبت، آسایش و امنیت ، برانگیزاننده حس قدرت و اطمینان‌پذیری است. همچنین می‌تواند حس غم و انزوا را به وجود آورد. رنگ قهوه‌ای در روانشناسی رنگها معمولاً بیانگر طبیعی بودن، زمینی بودن و متفاوت بودن است اما گاهی می‌تواند نشانگر پیچییدگی نیز باشد.

استفاده در فضای داخلی:
رنگ قهوه اثر راحتی بیشتری بر روی خانه دارد. اگر با سایه های رنگ گرم ترکیب شده، راحتی را نشان می دهد. با این حال، هنگامی که به تنهایی استفاده می شود، یک فضای کسل کننده را ایجاد می کند. در واقع، مردم به دیدن رنگ قهوه ای عادت دارند؛ این رنگ زمین، رنگ تنه درختان و پستانداران است. در استفاده از قهوه ای، عامل تعیین کننده خود رنگ نیست، بلکه نوع مواد انتخاب شده می باشد. به طور مثال استفاده از چوب، که یک ماده طبیعی است، می تواند فضای گرم ایجاد کند.

7-رنگ سفید
سفید نشان دهنده صلح، بی گناهی،تنهایی، سادگی، پاکیزگی، خلوص است. رنگ سفید می‌تواند در انسان احساس فضای بیشتر به وجود آورد. رنگ سفید معمولاً نشانگر سرما، پاکیزگی و آرامش است. اتاقی که کاملاً به رنگ سفید نقاشی شده باشد ممکن است جادار و بزرگ به نظر آید امَا خالی و سرد است. بیمارستان‌ها و کادر پزشکی از رنگ سفید برای ایجاد حس پاکیزگی استفاده می‌کنند.
استفاده در فضای داخلی:
این رنگ که نماد صلح و تازگی است و شفافیت و پاکی را عیان می‌سازد، در به کار گرفته شدن در طراحی‌های امروزی و مدرن طرفداران بی شماری دارد و تئوری رنگ‌ها را متأثر از خود می‌داند؛ چرا که همه رنگی‌ها طیفی از انتشار نور سفید هستند. این رنگ با تمام رنگ‌ها به آسانی همراه و ترکیب می‌شود و نگرانی‌های شما را در این زمینه کاملاً و به خوبی پاسخ گو است.. رنگ سفید فضاهای کوچک را بزرگ‌تر جلوه می‌دهد و اتاق‌ها را تازه‌تر و سرحال‌تر به نمایش در می‌آورد. اما زیاده روی در استفاده از رنگ سفید در طراحی داخلی، سردی محض و بی روحی محیط را نیز به همراه خواهد داشت.