پلان آزاد چیست؟ ( مزیت و معایب پلان آزاد )
پلان آزاد چیست؟
پلان آزاد تحول بسیار بزرگی در معماری ایجاد کرد که به واسطه آن طراحان داخلی و سازندگان می توانستند از اجرای اجباری دیوارهای باربر دوری کنند و فرم‌های نوین‌تر و آزادتر را طراحی و اجرا کنند یا فضای داخلی آزادتری به نمایش بگذارند. این سازو کار بسیار جالب برای اولین بار توسط لوکوربوزیه در اوایل سال‌های ۱۹۲۶ پیشنهاد و مطرح شد.
بتن مسلح :
مهمترین مولفه پلان آزاد در استفاده از بتن مسلح است. استفاده از بتن مسلح توانست جرزهای باربر سنتی را کنار بگذارد و یک حاصل فوق العاده برای طراحان و سازندگان ساختمان به خصوص برای طراحان داخلی داشته باشد. در واقع لوکوربوزیه اولین کسی بود که توانست استفاده اجباری از دیوارهای باربر را کنار بگذارد و بتواند فرم های نوین را به سایر طراحان معمار نشان دهد
لوکوربوزیه معمار برجسته:
لوکوربوزیه از بزرگان و اندیشمندان بسیار محبوب معمار و شهرساز بود که توانست با این کار خود، راهکاری نو برای طراحی معماری نوین ارائه دهد.
در گذشته به این شکل بود که معماران و طراحان مجبور بودند برای اجرا کارهای خود، از جرزهای باربر در طراحی خود استفاده کنند، در واقع بیشترین تاثیر بر طراحی را جرزهای باربر می گذاشتند. اما با ورود پلان آزاد در معماری به یکباره تمامی این قواعد به هم ریخت و تحول خوبی در این حوزه رقم خورد.
به مراتب می توان پلان آزاد در معماری را در کارهای لوکوربوزیه دید، به عنوان مثال لوکوربوزیه برای ساخت ویلا ساوا نیز از بتن مسلح و سنگ تراشی گچ استفاده کرده است. استفاده از بتن مسلح یک روش بسیار مدرن ساخت در دهه های ۱۹۲۰ به شمار می رفت. ویلا ساوا چشم اندازی نٌو به معماری جدید بود و شامل ایده و مفهوم او از پلان آزاد و فضای آزاد بود. این بدان معنی بود که لوکوربوزیه نیاز به استفاده از موادی با یکپارچگی ساختاری داشت.
آغاز استفاده از پلان آزاد در معماری؟
برای بیش از سه قرن، نیاز به فضای بسیار کاربردی، معماران و طراحان داخلی را ترغیب کرد تا از راهکارهای جدید استفاده کنند، این نوع ترغیب در طراحان و معماران منجر به آنچه که معمولاً “ پلان آزاد در معماری ” نامیده می شود شد. همانطور که از نامش پیداست، یک سازه با طرحی باز با حداقل موانع بین مناطق زندگی یا بدون هیچ مانعی است. این مفهومی است که امروزه با آن آشنا هستیم، اما مفهومی کاملاً رادیکال بود که برای اولین بار کمی بیش از یک قرن پیش ظاهر کرد.
تاریخچه پلان آزاد در معماری
شروع تاریخچه استفاده از پلان آزاددر معماری، به پیشرفت فناوری باز می گردد. پیشرفت های فناوری اواخر قرن نوزدهم، امکان کنترل بهتر راحتی در یک خانه را فراهم کرد. بنابراین تنظیمات فضایی می توانست نسبت به قبل انعطاف پذیرتر باشد. تا سال ۱۹۰۰ مصالح ساختمانی جدیدی ایجاد شد که امکانات ساختاری جدیدی ایجاد می کردند. فولاد که در دهه ۱۸۷۰ موجود بود توانست، توانایی سازندگان را در فضای باز افزایش دهد. بلوک بتنی ساخت دیوارهای غیر متعارف باربر را آسان تر کرد. در همان زمان، جامعه بزرگ معماری و طراحان بزرگ در حال تکامل به سمت سبک های زندگی آرام تر بودند. فضای داخلی باید سازگارتر، راحت تر و قابل استفاده برای همه اعضای خانواده می شدند.
به همین دلیل معماران بزرگی مانند لوکوربوزیه و هنری هابسون ریچاردسون، توانستند با استفاده از پلان آزاد، سازه های بسیار کاربردی را به دنیا معرفی کنند. در حال حاضر استفاده از پلان آزاد در معماری به نوعی در بین طراحان مرسوم شده و دلیل آن، مزیت های بسیار زیاد آن است که در ادامه با مهمترین آنها آشنا خواهیم شد.
درباره مزایا و معایب پلان آزاد بیشتر بدانید؟
همانطوری که در ابتدای مطالب گفته شد، پلان آزاد در معماری اصطلاحاتی هستند که برای توصیف رویکردهای مخالفی در طراحی ساختمان به خصوص طراحی داخلی استفاده می شوند. طرح باز یا پلان آزاد یک پدیده نسبتاً مدرن است که مزایای بسیاری را شامل می شود، از مهمترین این مزیت ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
مزایا:
- امکان انجام فعالیت های متفاوت در یک فضای مشترک
- افزایش و بالا بردن تعامل اجتماعی بین افراد
- رفت‌و‌آمد راحت‌تر و آزادانه تر در همه جای خانه
- تاثیر مستقیم بر فضای داخلی و بزرگ تر نشان دادن آن
- افزایش مالی ملک به دلیل طراحی به روز و مدرن تر
- روشن تر نمودن فضای داخلی و تاثیر مثبت بر روحیه افراد
- استفاده از بتن مسلح و دوری از جرزهای باربر و سنگین
- امکان تلفیق و یکپارچگی فضاهای مشترک
- قابلیت استفاده از فضای بیشتر
- امکان طراحی متفاوت تر و متنوع تر
- قابلیت استفاده از مصالح خاص در دکوراسیون , …
در کنار مزایای بسیار زیاد پلان آزاد در معماری ، این نوع طراحی معایبی را نیز دار که مهمترین آن عبارت است از:
معایب:
- کسانی که در این فضا زندگی کرده اند، بر شلوغ و پرسر و صدا بودن این نوع طراحی اذعان می کنند
- معمولا تعریف خاصی از حریم خصوصی در این نوع طراحی وجود ندارد
- تمیزی تمامی فضاها از دیگر مشکلات این نوع طراحی است
- هزینه زیاد برای ساخت و ساز و نیز نیاز به مصرف زیاد انرژی
- پلان آزاد و تاثیر آن در معماری؟
بهره گیری از پلان آزاد در معماری، استفاده از پارتیشن ها را به حداقل ممکن می رساند، جلوه بصری پلان آزاد فضایی است که می تواند بزرگتر و روشن تر به نظر برسد. این نوع طراحی به ویژه در بین معماران مدرن مانند لوکوربوزیه، میس ون دو روه، آلتو و کان بسیار محبوب بود و هنوز هم در بین معماران معاصر مانند فاستر، راجرز و جدید محبوب است. این معماران از تأثیرات فضایی که پلان آزاد می توانند ایجاد کنند، به ویژه احساس سبکی و هوایی بهره برداری کرده اند. در نتیجه، طرح های پلان آزاد در بین خودساختگان و کسانی که خانه های خود را گسترش می دهند محبوب شده است.
در حال حاضر دفاتر معماری معاصر نیز تمایل به استفاده از پلان آزاد در معماری دارند. در حال حاضر ورود فولاد و بتن و ایجاد دهانه های طولانی تر و بدون وقفه این امکان را برای سازندگان و طراحان فراهم آورده تا بتوانند بدون استفاده از دیوارها و ستون های داخلی فضای بسیار کارآمد تری طراحی کنند. این امر فرصت هایی را برای ایجاد فضای داخلی با پلان آزاد فراهم کرده است.
ارتباط با مشاوران تیم علیرضاجبلی
